Toegangsbeheersmodellen

Toegangsbeheersmodellen zijn kaders die bepalen wie toegang heeft tot middelen zoals bestanden, databases of netwerken. Ze beschrijven hoe rechten worden verleend, afgedwongen en gecontroleerd, en vormen een kernonderdeel van informatiebeveiliging en governance. Verschillende modellen zijn geschikt voor verschillende contexten, eisen aan compliance en technische omgevingen.

Discretionaire toegangscontrole (DAC) geeft de eigenaar of beheerder van een object de vrijheid om toegangsrechten aan gebruikers of groepen toe te kennen en te intrekken. Toegang kan vaak worden doorgegeven aan anderen, wat flexibiliteit biedt maar ook risico's introduceert bij gebrek aan centraal toezicht of consistente beleidsvoering.

Gedwongen toegangscontrole (MAC) werkt volgens een centraal, meestal streng beveiligingsbeleid. Toegang wordt bepaald door object- en gebruikerslabels en een hiërarchisch beleidskader, niet door de eigenaar van het object. MAC biedt sterke controle en naleving, maar kan complex en inflexibel zijn in dynamische omgevingen.

Rollen-gebaseerde toegangscontrole (RBAC) kent rechten toe aan rollen in plaats van aan individuen. Gebruikers krijgen one of meerdere rollen, waardoor beheer op grote schaal mogelijk is en audits gemakkelijker worden. RBAC is populair in ondernemingen door schaalbaarheid en helderheid, maar vereist goed gedefinieerde rollen en beleid.

Attribuut-gebaseerde toegangscontrole (ABAC) beslist op basis vanAttribuutkenmerken van gebruiker, object, context en beleid. ABAC biedt grote flexibiliteit en is geschikt voor dynamische en complexe omgevingen, maar vraagt geavanceerde beleidsruimte en evaluatieprocessen.

Andere modellen zoals lattice-gebaseerde toegangscontrole (LBAC) en beleidsgebaseerde toegangscontrole (PBAC) worden vooral in gespecialiseerde of cloud-omgevingen toegepast. Bij de keuze spelen factoren als beveiligingsniveau, compliancestructuur, schaalbaarheid en operationele overhead een cruciale rol.