Stroefheidsprofiel

Stroefheidsprofiel is een term uit tribologie en materiaalkunde die de oppervlakte-textuur van een contactvlak kwantificeert die van invloed is op stroefheid en frictie. Het profiel geeft de hoogtevariaties langs een lijn op het oppervlak weer en wordt meestal voorgesteld als een 2D- of 3D-tekstuur. Bij profilometrie worden hoogteverschillen gemeten ten opzichte van een referentievlak.

Meetmethoden omvatten zowel contactprofilometrie, waarbij een verschuivende stylus langs het oppervlak wandelt, als niet-contactmethoden zoals laser- of confocale profilometrie. Typische parameters voor 2D-ruwheid zijn onder meer Ra (arithmetische gemiddelde roughness), Rq (wortelgemiddelde kwadraat), Rz (gemiddelde piek-tot-diepte) en Rt (totaal hoogte). Voor 3D-ruwheidsanalyse bestaan naast Sa, Sq en Sz ook andere textuurparameters volgens internationale normen, zoals ISO 25178.

Belang en toepassingen van het stroefheidsprofiel liggen in de invloed op wrijving, slijtage, afdichting en olie-retentie. Het bepaalt hoe een oppervlak zich gedraagt onder verschillende belasting, snelheden en smeringstoestanden. Het wordt veel gebruikt in productie en kwaliteitscontrole van motoronderdelen, lagers, afdichtingen, tandwielen en coatings. Nabewerking en proceskeuzes, zoals draaien, frezen, polijsten of coatings, worden vaak gestuurd door gewenste textuurkenmerken in relatie tot de beoogde werking.

Standards en interpretatie: betrouwbare meting gebeurt volgens normen zoals ISO 4287 voor 2D-ruwheid en ISO 25178 voor 3D oppervlakte-textuur. De interpretatie van een stroefheidsprofiel vereist context, omdat vergelijkbare Ra-waarden verschillend gedrag kunnen opleveren afhankelijk van textuurrichting, belasting en smeringsstatus. See also: oppervlakte-ruwheid, profilometrie, tribologie.