Stategestuurde

Stategestuurde is een bijvoeglijk naamwoord dat wordt gebruikt om beleid, organisaties of markten te beschrijven waarin de staat aanzienlijke invloed uitoefent op beslissingen en uitkomsten. Het begrip impliceert meestal dat de overheid richting geeft aan investeringen, productie en de verdeling van middelen, hetzij via eigendom van bedrijven, hetzij via regulering, subsidies en planning.

Toepassingsgebieden zijn onder meer de economie, sectoren zoals energie, transport en gezondheidszorg, en publieke-private samenwerkingsverbanden. In een stategestuurde setting kan de staat bedrijven aandelenbelangen toebedienen, staatsbedrijven bezitten, of met strengere regelgeving en gerichte subsidies sturen wat er geproduceerd wordt en tegen welke voorwaarden. Het concept wordt vaak geassocieerd met dirigisme, een beleid waarbij de overheid lange-termijn economische structuur en industriële prioriteiten bepaalt. In sommige samenlevingen manifesteert stategestuurde besluitvorming zich ook in wetgeving, publiek beleid en procurementpraktijken die prioriteit geven aan publieke belangen over louter marktrationaliteit.

Voordelen en nadelen worden in de literatuur afgewogen. Mogelijke voordelen zijn gerichte investeringen in strategische sectoren, stabiliteit en versterkte publieke belangen. Nadelen kunnen inefficiëntie, verlaagde prikkels, politicisering en minder concurrentie zijn. Veel moderne systemen proberen een balans te vinden tussen staatsrichting en marktkracht, met transparante verantwoording, duidelijke doelstellingen en evaluatie van prestaties. See also: staatsgestuurde economie, staatsbedrijven, dirigisme.