Spraakvloeiingsstoornissen

Spraakvloeiingsstoornissen zijn een groep aandoeningen die de vloeiendheid van spreken beïnvloeden. De belangrijkste vormen zijn stotteren (stotteren) en cluttering. Kenmerkend is een verstoring van het normale tempo en ritme van spraak, met herhalingen van klanken of lettergreppen, verlengingen en/of blokkades, vaak vergezeld van spanning of verdedigende/compensatoire bewegingen.

Onset vindt meestal plaats in de vroege kindertijd, vaak tussen 2 en 6 jaar. Veel kinderen hebben korte perioden van onvloeiend spreken en verbeteren spontaan; bij ongeveer 1% blijft stotteren volhouden in de volwassenheid. Mannen komen vaker voor dan vrouwen. Een familiegeschiedenis vergroot het risico. Oorzaken zijn multifactorieel: genetische aanleg, neurodevelopmentale factoren en omgevingsfactoren. Er is geen eenduidige oorzaak; een samenspel van factoren beïnvloedt de spraakvloeiing.

Diagnose gebeurt doorgaans door een logopedist of spraak-taalpatholoog. Beoordeling omvat de frequentie en het type disfluenties, de impact op communicatie en dagelijks functioneren, en eventuele co-voorkomende taal- of spraakstoornissen of angstklachten. Het onderscheid met normale ontwikkelingsdisfluenties is essentieel.

Behandeling richt zich op verbetering van vloeiendheid en het verminderen van hinder. Methoden omvatten fluency shaping (vloeiendheidstraining) en stotter-modificatie, vaak gecombineerd met oudertraining en schoolondersteuning. Bij aanwezige angst of sociale hinder kan cognitieve gedragstherapie worden ingezet. In veel gevallen neemt de stoornis af met de leeftijd; bij een deel houdt stotteren aan in de volwassenheid.