Spoorweerstand

Spoorweerstand is een begrip uit de spoorwegtechniek dat de tegenwerkingskracht beschrijft die een trein ondervindt bij het bewegen over het spoor. Het is een onderdeel van de totale weerstand die een locomotief of wagonen moet overwinnen en wordt onderscheiden van factoren als luchtweerstand en rolweerstand in bredere modellen van rijvermogen.

De spoorkaart van spoorweerstand kent meerdere oorzaken. Een belangrijke component is de rollende weerstand van wielen tegen rails, die ontstaat door wrijvingsverliezen in het wiel-railcontact en in de aandrijf- en remmechanismen. Daarnaast zijn er verliezen door spoorgeometrie: bochten, wissels en hellingen leveren extra weerstand door veranderende contactkrachten en belastingverdeling. De kwaliteit van het spoor en de ballast, slijtage van rails en edge-toe-plantinge van de wielen kunnen eveneens bijdragen aan de totale spoorweerstand. Hoewel de luchtweerstand buiten het spoor zelf ligt, kan die in gecombineerde models wel apart worden behandeld om het totale rijvermogen te bepalen.

In praktische toepassingen wordt spoorweerstand gebruikt bij het berekenen van de benodigde trekkracht of het energieverbruik per ton-kilometer en bij rijprofielanalyses in planning en simulatie. Het is afhankelijk van factoren zoals belading, temperatuur, spooronderhoud en slijtage van wielen en rails, waardoor waarden kunnen variëren tussen treinsystemen en omstandigheden.

Zie ook termen als rolweerstand, spoorkwaliteit, helling en rijprofiel. In het Engels wordt soms gesproken van track resistance of wheel-rail resistance.