Spieren

Spieren vormen een belangrijk weefsel bij dieren en leveren de kracht voor beweging, houding en interne processen. In het menselijk lichaam onderscheiden we drie hoofdtypes: skeletspieren, gladde spieren en hartspier. Skeletspieren verbinden botten via pezen en bewegen het skelet onder controle van het centrale zenuwstelsel; ze zijn meestal vrijwillig. Gladde spieren bevinden zich in de wanden van organen en bloedvaten en voeren onwillekeurige samentrekkingen uit. De hartspier vormt de wand van het hart en pompt bloed door het lichaam.

Spiervezels zijn lange cellen met meerdere kernen en bestaan uit myofibrillen en sarcomeren, de contractie-eenheden. In de sarcomeren schuiven actine- en myosinefilamenten langs elkaar, mogelijk gemaakt door ATP. Een motorneuraal signaal veroorzaakt afgifte van acetylcholine aan de neuromusculaire junctie, waardoor de spiervezel depolariseert en samentrekt. Skeletspieren worden aangestuurd door het somatische zenuwstelsel; gladde en hartspier door het autonome zenuwstelsel en door hormonen.

Energiestofwisseling: spierweefsel gebruikt ATP, snel bij begin en daarna via creatinefosfaat, anaerobe glycolyse en aerobe ademhaling. Spieren slaan glycogeen en creatinefosfaat op als reserves. Training leidt tot aanpassingen zoals grotere kracht en betere uithoudingsvermogen, mede door betere neurale coördinatie en spieropbouw.

Gezondheid en onderhoud: een evenwichtige belasting, voldoende eiwitten, calcium en vitamine D ondersteunen spierfunctie. Herstel en flexibiliteitstraining helpen blessures voorkomen. Veelvoorkomende problemen zijn krampen, spierverrekking en myopathieën; aandoeningen van het zenuwstelsel of het hart kunnen ook de spierfunctie beïnvloeden.