Rolvermogen

Rolvermogen is een term die in het Nederlands gebruikelijk is in technische en functionele contexten en verwijst naar de capaciteit van een object om te rollen. De term is geen officiële, wereldwijd gestandaardiseerde aanduiding, maar wordt in praktijk gebruikt om de efficiëntie en de haalbaarheid van een rollende beweging te beschrijven. Met rolvermogen wordt doorgaans bedoeld hoe goed een systeem kan rollen onder invloed van belastingen, zonder onnodige wrijving of slip.

In de techniek komt rolvermogen vooral naar voren bij wielen, rollen converteersystemen, transportbanden en mobiele robots. Het begrip houdt rekening met factoren als wrijving tussen contactvlak en ondergrond, rolweerstand, massatraagheid, en de radii van de rollen. Belangrijke gerelateerde concepten zijn onder meer de rolweerstandcoëfficiënt, het benodigde koppel om te rollen en de efficiëntie van de beweging. Een hoger rolvermogen impliceert meestal minder verlies door wrijving en betere voortstuwing, terwijl een lager rolvermogen kan wijzen op betere grip maar grotere energieverliezen door slip of deformatie.

Metingen van rolvermogen gebeuren vaak door het meten van het benodigde koppel en de energiestroom tijdens rollende beweging onder gestandaardiseerde belasting en oppervlakken. In ontwerp en engineering wordt geprobeerd het rolvermogen te maximaliseren door keuzes in materiaal, oppervlaktebehandeling, structuur van de as en afmetingen van de rol.

Omdat rolvermogen geen vaste, eenduidige definitie heeft, wordt de term vooral contextueel gebruikt en vergeleken met gerelateerde concepten zoals wrijvingsweerstand, rollend contact en efficiëntie van aandrijfsystemen.