Riviergebruik

Riviergebruik verwijst naar het geheel van menselijke activiteiten die rivieren gebruiken of beïnvloeden en de eisen die daaraan worden gesteld. Het omvat basale functies zoals watervoorziening en de afvoer van afvalwater, maar ook economische activiteiten, transport, energieproductie, recreatie en het behoud van ecologische en culturele waarden.

Belangrijke vormen van riviergebruik zijn onder meer drinkwater, industriële waterbenutting en lozing, irrigatie en landbouw, energieopwekking uit waterkracht, transport en scheepvaart, visserij en aquacultuur, en recreatie en toerisme. Daarnaast spelen sedimenttransport en het behoud van biodiversiteit en leefgebieden een rol als ecosysteemdiensten die rivieren leveren.

Beleid en regelgeving: riviergebruik wordt doorgaans gereguleerd door overheden op nationaal of regionaal niveau. Instrumenten zijn vergunningen voor wateronttrekking en lozing, regels voor peilbeheer en waterkwaliteit, en milieu-toetsen bij projecten. In de Europese Unie levert de Water Framework Directive een kader voor het streven naar goede ecologische en chemische toestand van wateren en verbonden stromen.

Rivierbekken en integrale planning: riviergebruik wordt vaak georganiseerd rondom rivierenbekkens of stroomgebieden. Integrated Water Resources Management (IWRM) beoogt afstemming tussen uiteenlopende gebruikers en functies via participatie, monitoring en scenario-analyses, met aandacht voor klimaatverandering en toekomstige watervraag.

Vertegenwoordiging en uitdagingen: het realiseren van riviergebruik vraagt om afweging tussen waterveiligheid, economische ontwikkeling en behoud van ecosystemen. Conflicten tussen gebruikers kunnen worden beheerd via quota’s, milieudoelstellingen en herstel- of restauratieprojecten die ecologische toestand en recreatieve waarde verbeteren.