Restitutionele

Restitutionele is een bijvoeglijk naamwoord uit het Nederlands dat verwijst naar maatregelen, beleidslijnen of rechtspraktijken die gericht zijn op het herstellen van de schade die door een misdrijf, fout of onrecht is toegebracht. De term is afgeleid van restitutie, wat teruggeven of herstellen betekent, en is verwant aan het Engelse restitution of restitutieve praktijken.

In recht en criminaliteit verwijst restitutioneel meestal naar mechanismen die schade herstellen aan slachtoffers. Dit omvat bijvoorbeeld restitutiebetalingen aan slachtoffers, herstel of vervanging van beschadigde eigendommen, of andere vormen van compensatie voor verliezen. In bredere zin hangt het samen met restorative justice, een benadering die gericht is op het herstellen van relaties en vertrouwen door de betrokkenen—slachtoffers, daders en de gemeenschap—in een proces te betrekken, zoals mediation of conferenties.

Beleidsmatig zijn restitutionele maatregelen bedoeld om de schade te repareren in plaats van uitsluitend straffen te opleggen. Ze komen voor in civiel- en strafrecht, in administratieve sancties en in kaders voor maatschappelijke verantwoordelijkheid van bedrijven, waarin de veroorzaakte schade moet worden vergoed of gecorrigeerd.

Kritiek op restitutionele benaderingen omvat vaak dat zij mogelijk onvoldoende deterrent effect hebben en dat de uitvoering ongelijk kan verlopen, zeker wanneer slachtoffers weinig inkomsten of mogelijkheden hebben om compensatie te claimen. Voorstanders benadrukken daarentegen dat restitutieve praktijken kunnen bijdragen aan minder heroffending, betrokkenheid van slachtoffers bevorderen en maatschappelijk herstel kunnen bevorderen.

In de Nederlandse context kan de toepassing variëren per jurisdictie, maar het kernidee blijft gericht op herstel, compensatie en het herstellen van de belangen van betrokken partijen.