Publiceren

Publiceren is het proces waarbij informatie of creaties beschikbaar worden gesteld aan het grote publiek. Het begrip geldt voor werken zoals boeken, tijdschriftartikelen, rapporten en datasets, maar ook voor digitale bestanden, afbeeldingen en software. In journalistiek en wetenschap verwijst publiceren naar het beschikbaar stellen van een werk aan lezers, kijkers of gebruikers.

De etymologie van publiceren gaat terug op het Franse publier, afgeleid van het Latijnse publicare, "openbaar maken". In het Nederlands is publiceren eeuwenlang de term voor het openbaar maken van resultaten en activiteiten.

In de media en uitgeverij omvat publiceren doorgaans selectie, bewerking en productie van inhoud, gevolgd door verspreiding via gedrukte of digitale kanalen. In de wetenschap gaat publiceren om het indienen van manuscripten bij tijdschriften of conferenties, peer review en redactie totdat het werk beschikbaar is voor de academische gemeenschap. Auteursrechten en licenties bepalen wie mag hergebruiken en onder welke voorwaarden.

Onafhankelijke en open access publicatie is tegenwoordig een belangrijke ontwikkeling. Open access kan via groene of gouden modellen, vaak onder Creative Commons-licenties die hergebruik toestaan met bronvermelding. Financiële modellen zoals artikelverwerkingsgelden (APCs) spelen soms een rol, afhankelijk van discipline en instelling.

Digitalisering maakt publiceren ook mogelijk op individueel niveau, bijvoorbeeld via blogs, self-publishing platforms en open data-repositories. Kwaliteitszorg blijft bestaan door redactionele controle, plagiaatbeleid en bij fouten of misbruik het nemen van correcties of retracties.