Partikelgrootte

Partikelgrootte is een maat voor de afmetingen van een deeltje. In veel vakgebieden wordt de grootte niet als één enkel getal weergegeven maar als een verdeling over deeltjesgroottes. Belangrijke kenmerken zijn de D-waarden van de verdeling (bijvoorbeeld D10, D50, D90) en de vorm van de verdeling. De gemeten grootte hangt af van deeltjesvorm, aggregatie en de meetomstandigheden, en kan daardoor verschillen tussen afzonderlijke metingen of methoden.

Meetmethoden voor partikelgrootte variëren met de grootteklasse. Grotere deeltjes kunnen worden bepaald met zeven en sedimentatie. Voor submillimeterdeeltjes worden optische methoden zoals laserdiffusie en dynamische lichtverstrooiing (DLS) toegepast om de diameter te bepalen. Voor nanopartikels zijn directe beeldvorming (transmissie- en scanning elektronenmicroscopie) en nanoparticle tracking analysis (NTA) gangbaar. Soms wordt ook kleine- en brede hoek X-ray scattering gebruikt. De gemeten grootte is vaak afhankelijk van het suspensie medium, de aanwezigheid van aggregaten en de gekozen definities van diameter.

Eenheden en interpretatie. De meest gebruikte eenheden zijn nanometer (nm) en micrometer (µm); 1 µm = 1000 nm. Partikelgrootte beïnvloedt dispersion, stabiliteit van colloïda, transport en sedimentatie, optische en oppervlakte-eigenschappen en reactiviteit. In toepassingen variëren normen sterk: in de farmacie bepaalt grootte de oplosbaarheid en opname; in de geowetenschappen en de milieuwetenschappen wordt de grootteverdeling gebruikt bij sedimentatie en absorptie; in industrie en consumentenproducten speelt de grootte een rol bij dosage, flow en prestaties.

Zie ook paragrafen over grootteverdeling, methodekeuze en standaardisatie (ISO/ASTM) voor verdere details.