Oppervlaktewinning

Oppervlaktewinning is het winnen van delfstoffen uit de aardkorst door het verwijderen van de bovenliggende grond en rotslagen zodat onderliggende afzettingen bereikbaar komen. Het vindt plaats op of nabij het aardoppervlak en is vaak sneller en goedkoper dan diep ondergronds winnen. Voorbeelden van gewonnen stoffen zijn zand en grind, bouwmaterialen zoals kalksteen en marmer, en in sommige gevallen kolen of metalen afzettingen die aan de oppervlakte voorkomen.

De belangrijkste methoden zijn open-pitwinning (ook wel open-pit mining genoemd) en quarrying; soms wordt ook stripwinning toegepast. Bij open-pitwinning wordt een grote kuil gegraven door het verwijderen van overburden, waarna het gewenste materiaal in fasen wordt gewonnen. Quarrying richt zich op het winnen van gesteente voor bouwmaterialen en verloopt vaak in een serie afgravingen met reconstructie van de omgeving. Dredging wordt gebruikt voor sedimenten zoals zand en klei uit waterlopen of havens.

Proces: voorafgaan geologisch onderzoek en milieueffectrapportage, vergunningen en planvorming; ontgraving en verwijdering van overbodige materialen; winning en transport naar bewerkingslocaties; bewerking zoals breken, zeven en sorteren; afvalbeheer van overblijfselen en opslag van het overschot. Na beëindiging van de winning volgt sanering en reconstructie van het terrein, inclusief waterbeheer en herbestemming van de locatie.

Impact en regelgeving: oppervlaktewinning kan leiden tot landschapsverandering, verlies van habitats, stof- en geluidsoverlast, en mogelijke waterverontreiniging. Het biedt economische voordelen zoals werkgelegenheid en leveringszekerheid van bouwmaterialen, maar vereist strikte milieuregels, monitoring en herstelverplichtingen na sluiting.

Samengevat is oppervlaktewinning een belangrijke maar omstreden vorm van mijnbouw die nabij het oppervlak opereert en zorgvuldige planning en nazorg vereist.