Onderzoeksreactoren

Onderzoeksreactoren zijn kernreactoren die primair worden gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek en aanverwante toepassingen, in tegenstelling tot kerncentrales die elektriciteit leveren. Ze leveren neutronen met hoge intensiteit die nodig zijn voor experimenten en materiaalstudies.

Ontwerp en kenmerken variëren. Veel voorkomende typen zijn pool-type en tank-type reactoren. Ze opereren bij laag tot middelhoog vermogen en zijn ontworpen voor stabiele werking, snelle opstart en veilige uitschakeling. De geproduceerde neutronenstromen maken ze geschikt voor neutronenstralingstests, materiaalonderzoek en de productie van radio-isotopen.

Brandstof en beschikbaarheid. Traditioneel werd hoog verrijkt uranium (HEU) gebruikt, maar wereldwijd wordt ingezet op laag-verrijk uranium (LEU) om proliferatierisico's te beperken. Veel faciliteiten hebben conversieprojecten lopen of zijn operationeel met LEU-brandstoffen.

Toepassingen. Neutronenstralen worden gebruikt voor materiaalonderzoek, radiochemie, dosimetrie en onderwijs in reactortechnologie. Daarnaast dienen ze als bron voor de productie van medische isotopen en voor kwaliteitscontroleonderzoek aan materialen.

Veiligheid en regelgeving. Reaktoren vallen onder strenge nationale nucleaire wetten en IAEA-safeguards om veiligheid, non-proliferatie en toezicht te waarborgen. Verantwoordelijk beheer omvat operationele planning, beveiliging, stralingsbescherming en toezicht.

Geschiedenis en ontwikkeling. De eerste onderzoeksreactoren verschenen in de late jaren 1940 en vroege jaren 1950. TRIGA is een invloedrijk ontwerp door zijn eenvoudige, intrinsiek veilige brandstof. Bekende faciliteiten zijn BR2 in België, FRM II in Duitsland, OPAL in Australië, HANARO in Zuid-Korea en ILL in Frankrijk.