Nietalledaagse

Niet-alledaagse is een term in het Nederlands die wordt gebruikt om zaken te beschrijven die buiten het alledaagse vallen: gebeurtenissen, objecten of ervaringen die afwijkend, opmerkelijk of uitzonderlijk zijn. De term is opgebouwd uit de ontkenning niet en het bijvoeglijk naamwoord alledaags (alledaagse), met een koppelteken: niet-alledaags of niet-alledaagse. In de meeste gevallen wordt het gebruikt vóór een zelfstandig naamwoord, bijvoorbeeld een niet-alledaagse gebeurtenis, een niet-alledaagse oplossing, of een niet-alledaags ontwerp.

Etymologie en varianten: alledaags betekent gewoonlijk, dagelijks; de combinatie met niet geeft een duidelijke tegenstelling. De vorm kan variëren: niet-alledaags, niet-alledaagse, of minder vaak als twee woorden niet alledaags, afhankelijk van syntactische positie.

Gebruik en connotatie: De term verschijnt in culturele kritiek, onderwijs en media om aan te geven dat iets buiten de normale routine ligt en bijzondere aandacht verdient. Het is minder streng dan woorden zoals buitengewoon of extraordinair, en leunt vaak meer op subjectieve perceptie van de waarnemer. In professioneel taalgebruik kan het ook een bredere of contextgebonden betekenis hebben.

Voorbeelden: een niet-alledaagse tentoonstelling, een niet-alledaags leerprogramma, een niet-alledaagse prestatie. Verwante termen zijn buitengewoon, ongewone, atypisch. Het woord blijft in ontwikkeling en kan in verschillende registers worden toegepast, van kunstkritiek tot beschouwing over het dagelijks leven.