Metaalopmetaal

Metaalopmetaal is een term uit de tribologie die verwijst naar direct contact tussen twee metalen oppervlakken in een mechanische verbinding, zonder tussenliggende smering of barrières. Het begrip wordt gebruikt om situaties te beschrijven waarin metalen oppervlakken tegen elkaar wrijven of elkaar raken tijdens beweging, wat kan leiden tot wrijving, slijtage en mogelijk metaaloverdracht.

Bij metaal-op-metaal contact in onderdelen zoals lagers, tandwielen, remmen en bewerkingstoolfaces treden verschillende slijtageprocessen op. Adhesieve slijtage ontstaat door hechting tussen oppervlakken, terwijl abrasieve slijtage optreedt wanneer een harder oppervlak het zachtere materiaal inkrast. Galling is een ernstige vorm van adhesieve slijtage waarbij oppervlakken vastplakken en lokaal materiaal loskomt. De mate en aard van slijtage hangen af van contactdruk, snelheid, temperatuur, oppervlaktestructuur, smering en materiaalkeuzes.

Om metal-on-metal contact te beheersen, passen ontwerpers smeermethoden en oppervlakte-engineering toe. Smering kan hydrodynamisch, elastohydrodynamisch of droog zijn, afhankelijk van belasting en snelheid. Coatings en oppervlaktebehandelingen, zoals nitreren, harde afwerkingen of diamantachtige koolstof (DLC), kunnen de wrijvingscoëfficiënt verlagen en slijtage verminderen. In sommige systemen wordt ook bewust gekozen voor metalen oppervlakken met hoog draagvermogen, maar dit vereist stringent beheer van smering en koeling. In de orthopedie is metal-on-metal bekend als MOM-gedrag van gewrichtsoppervlakken; dit gebruik heeft geleid tot zorgen over metaalionen in het lichaam en is minder gangbaar geworden.

Zie ook: tribologie, metaal-tot-metaalcontact, adhesieve slijtage, galling, slijtage.