Marktgedrag

Marktgedrag omvat de interactie tussen kopers en verkopers in markten die samen de prijs, de hoeveelheid en de verdeling van goederen en diensten bepalen. Het betreft zowel consumentengedrag als bedrijfsgedrag: hoe consumenten keuzes maken op basis van voorkeuren en inkomen, en hoe bedrijven prijzen bepalen, productie beslissen en investeringen plannen. Het onderwerp richt zich op hoe markten reageren op veranderingen en hoe schaarse middelen efficiënt worden toegewezen.

Belangrijke factoren zijn onder meer prijzen, inkomens, preferenties, verwachtingen over toekomstige prijzen en beschikbaarheid, informatie en risicoperceptie. Ook de marktvorm (volledige concurrentie, monopolies, oligopolies) en institutionele factoren zoals regelgeving, belastingen en subsidies beïnvloeden gedrag. Het gedrag kan gemodelleerd worden als rationele keuzes, maar wordt ook verklaard met begrensde rationaliteit, heuristieken en sociale invloeden.

In de theoretische benadering worden vraag- en aanbodcurves, marktevenwicht en elasticiteiten gebruikt om prijsvorming en allocatie te verklaren. Korte- en lange-termijn dynamiek, verschuivingen door technologische vooruitgang, regelgeving en externaliteiten spelen een rol. Marktvormen bepalen de ruimte voor strategisch gedrag: prijsnemers bij volkomen concurrentie versus prijszetters bij monopolies en oligopolies, met aanvullende interacties in duopolieën en andere strategische situaties.

Toepassingen en methoden omvatten empirisch onderzoek met econometrie, veld- en laboratoriumexperimenten en simulaties. Marktgedrag wordt bestudeerd in verschillende markten zoals consumentenmarkten, financiële markten en arbeidsmarkten. Het onderwerp behandelt ook marktfalen zoals informatieasymmetrie, externe effecten en publieke goederen, en de rol van overheidsbeleid bij correctie van deze inefficiënties.