Lichaamswater

Lichaamswater, oftewel het totale lichaamswater, is de hoeveelheid water die in en tussen de lichaamscellen aanwezig is. Het bestaat uit intracellulaire vloeistof, die in de cellen voorkomt, en extracellulaire vloeistof, die zich buiten de cellen bevindt. Tot de extracellulaire vloeistof behoren bloedplasma en interstitiële vloeistof, evenals transcellulair vocht zoals cerebrospinale vloeistof en synoviaal vocht.

Verdeling: Bij volwassenen bedraagt het totale lichaamswater ongeveer 60% van het lichaamsgewicht. Het grootste deel is intracellulair (ongeveer twee derde van het TBW). Extracellulair water vormt ongeveer een derde van het TBW en bestaat uit interstitiële vloeistof, plasma en transcellulair vocht. Voor een volwassene van 70 kg ligt TBW gemiddeld rond 42 liter; ICF ongeveer 28 liter; ECF ongeveer 14 liter, waarbij interstitieel circa 11 liter en plasma circa 3 liter, met 1–2 liter transcellulair vocht.

Variaties: Het aandeel lichaamswater varieert met leeftijd, geslacht en lichaamssamenstelling. Mannen hebben meestal een hoger TBW-percentage dan vrouwen, door spiermassa en minder lichaamsvet. Bij zuigelingen is TBW hoger (ongeveer 75–80%), en bij ouderen daalt het door afname van spiermassa en toename van vet.

Functie: Lichaamswater dient als oplosmiddel voor biochemische reacties, regelt transport van voedingsstoffen en afvalstoffen, houdt celvorm en turgor in stand en speelt een cruciale rol bij temperatuurregeling, smering en beschermende functies (zoals vocht in gewrichten).

Homeostase en kliniek: De waterbalans wordt gereguleerd door dorst en antidiuretisch hormoon (ADH); de nieren passen water- en elektrolytenuitscheiding aan. Verstoringen kunnen dehydratie of vochtretentie veroorzaken, met invloed op bloeddruk, nierfunctie en cellulaire werking.