Leeftijdsschattingen

Leeftijdsschattingen zijn schattingen van iemands leeftijd op basis van beschikbare biologische, morfologische of contextuele informatie. Ze worden toegepast in forensische geneeskunde, archeologie, antropologie, geneeskunde en demografie om bijvoorbeeld de leeftijd bij overlijden vast te stellen, de huidige leeftijd van levende personen te bepalen of de leeftijdsstructuur van een populatie te reconstrueren.

Bij levende personen spelen methoden die gericht zijn op groei en ontwikkeling de belangrijkste rol. Veelgebruikte technieken zijn radiografische evaluatie van skeletontwikkeling en tandontwikkeling. Voor kinderen en jeugdigen worden vaak hand- en pols röntgenfoto’s vergeleken met standaardtabellen (bijv. Greulich-Pyle, Tanner-Whitehouse) om de botleeftijd vast te stellen, gecombineerd met tandontwikkelingstempoën zoals Demirjian. Ook de ontwikkeling van de gewrichten, zoals de gewrichtslag in de schaambeencos, kan aanvullende informatie geven. Voor volwassenen raken these methoden minder nauwkeurig; soms wordt gekeken naar degeneratieve veranderingen of lengte-metingen van lange botten in combinatie met medische geschiedenis.

In archeologie en forensische contexten kan leeftijdsschatting verschillende vormen aannemen. Osteologische analyse van skeletresten, facet-symposiumsen en pubic symphysis-leeftijdsmodellen leveren schattingen op bij overleden individuen. Soms worden aanvullende technieken gebruikt, zoals radiocarbon-datering en isotopenanalyse, om kalenderjaartallen van ver uitgestelde materialen te benaderen of geboortejaren te schatten binnen bepaalde populaties.

Demografische leeftijdsschattingen richten zich op populaties en worden gemaakt met behulp van volkstellingsdata, levens tâbles en indicatoren zoals leeftijdshaping (age heaping) en mortaliteitsdata.

Betrouwbaarheid en beperkingen: verschillende methoden hebben uiteenlopende vormen van onzekerheid en zijn sterk afhankelijk van populatie-specifieke referentiedata. Secular trends in groei en variatie tussen geslachten, etnische groepen en tijdperken kunnen de nauwkeurigheid beïnvloeden. Ethische overwegingen spelen een rol bij privacy, toestemming en gebruik in juridische contexten.