Labkleurdifferentiatie

Labkleurdifferentiatie is het proces waarbij in laboratoriumomstandigheden verschillende monsters, reacties of stofgroepen worden onderscheiden aan de hand van kleurveranderingen die door reagentia, stains of chromogene producten worden veroorzaakt. Het begrip betreft zowel visuele interpretatie als, waar mogelijk, instrumentele metingen die op kleur gebaseerd zijn. Het doel is snelle herkenning, identificatie of kwantificatie van stoffen, organismen of chemische reacties.

In de microbiologie speelt labkleurdifferentiatie een centrale rol via differential staining. Voorbeelden zijn Gram-kleuring, die bacteriën onderverdelen in Gram-positief en Gram-negatief op basis van celwandeigenschappen, en adematische of acid-fast-staining die specifieke celwanden markeert. Deze technieken dienen vaak als eerste identificatiestappen in klinische microbiologie en diagnostiek.

In chemie en biochemie wordt kleur differentiatie gebruikt in kleurreacties en colorimetrische assays. Reagens veranderen van kleur bij reactie met een analyse, waardoor kwalitatieve of semikwantitatieve informatie kan worden verkregen. Voorbeelden zijn pH-indicatoren (kleurverandering bij verandering in zuurgraad), enzymatische chromogene substraten (waarbij omzetting een kleurbundel produceert) en immunoassays met chromogene labels.

Automatisering en instrumentatie hebben de objectieve beoordeling vergroot; spectrofotometrie en automatische kleurmeters lezen de intensiteit van kleuren en geven kwantitatieve resultaten. Desalniettemin blijft visuele beoordeling in sommige toepassingen relevant, zeker in point-of-care-omgevingen en bij snelle screening.

Nadelen van labkleurdifferentiatie zijn onder andere subjectiviteit bij kleurrijke resultaten, invloed van verlichting en kleurtheorie, en mogelijke storingen door tetteren of troebeling van monsters. Correct gebruik vereist controles, standaardkleuren en duidelijke interpretatierichtlijnen.