Laatst

Laatst is een Nederlands bijwoord met meerdere verwante betekenissen. De meest gangbare is “recent” of “kort geleden”: het duidt op een gebeurtenis in de nabije voorgaande tijd. In zinnen als ik heb hem laatst gezien of ik ben laatst naar Parijs geweest geeft laatst aan dat de gebeurtenis pas recent heeft plaatsgevonden, meestal in spreektaal. Het woord kan ook in informeler taalgebruik betekenen “de meest recente” in contrast met eerder genoemde momenten of gebeurtenissen.

Een tweede gebruik van laatst heeft betrekking op volgorde binnen een reeks, vaak uitgedrukt met de constructie als laatst. Zo zegt men bijvoorbeeld Zij kwamen als laatst binnen om aan te geven dat zij als laatste arriveren. In deze context voelt laatst als een bijwoord dat de positie in de rij of volgorde markeert. In formeel schrijven wordt vaker recentelijk of kort geleden gebruikt, of men verwijst naar het laatstgenoemde om expliciet naar het laatste genoemde item te verwijzen.

Relaties en nuances: laatst verschilt van de adjectivische vorm laatste, die “de laatste” betekent en als bijwoordelijk gebruik in sommige gevallen verwant is aan de aanduiding van volgorde. In de praktijk vallen veel spreektaaluitingen met laatst onder informeel register; voor neutraal of formeel taalgebruik zijn termen als recentelijk, kort geleden of het laatstgenoemde doorgaans passender.

Etymologie en geschiedenis: laatst is afgeleid van laat (‘late’) en een -st-suffix, en komt voor in oudere Nederlandse teksten. Het woord is verwant aan vergelijkbare Germanische woorden zoals het Duitse zuletzt of letzt, en ontwikkelde zich in het Nederlands als een adverbiale vorm om recency en positie aan te geven.