Krasvorming

Krasvorming is het vormen van krassen in het oppervlak van een materiaal als gevolg van mechanische contacten, slijtage of impact. Het kan oppervlakkig zijn of doorwerken in de onderlaag, afhankelijk van de materiaaleigenschappen en de belasting. Krasvorming komt voor bij metalen, kunststoffen, keramiek en glas, en bij gecoate oppervlakken.

Oorzaken en mechanisme: krasvorming ontstaat wanneer een harder of ruwer aangeschoven contactoppervlak over een zachter oppervlak schuift, of wanneer losse deeltjes over het oppervlak bewegen. Door wrijving worden grooves in het materiaal gecreëerd en materiaal kan worden verplaatst of verwijderd. De ernst hangt af van de belasting, de hoek van contact, de materiaaleigenschappen zoals hardheid en ductiliteit, en de aanwezigheid van verontreinigingen of spanningen.

Toepassingscontext en voorbeelden: in de industrie kan krasvorming ontstaan tijdens bewerkingen, hanteren, transport of montage. Bij coatings duidt krasvorming op beperkte hechting of onvoldoende hardheid; bij glas en kunststof kan krasvorming het optische of structurele functioneren aantasten. In optische en medische instrumenten is krasvorming vaak een kritisch kwaliteitscriterium vanwege de invloed op helderheid en betrouwbaarheid.

Beoordeling en testen: krasanalyse kan kwalitatief zijn (zichtbare krassen) of kwantitatief via krasproeven waarbij belasting, krasdiepte of krasbreedte worden gemeten. Geavanceerde onderzoeken gebruiken microscopie om de locatie en de aard van krasvorming te evalueren, zoals onder welke omstandigheden de kras optreedt en hoe diep deze groeit.

Preventie en mitigatie: krasvorming wordt vaak beperkt door hogere slijtvastheid of slijtbestendige coatings, toepassing van harde materialen, passende belading en contacthoek, of door middel van smering. Daarnaast dragen ontwerpkeuzes, correcte hantering en regelmatige inspectie bij aan het behoud van oppervlakken.