Kleurconstante

Kleurconstante of kleurconstantie is het vermogen van de menselijke visuele systemen om de kleuren van voorwerpen relatief constant te waarnemen wanneer de verlichting, het lichteintensiteit of het kleurenprofiel van de scène verandert. Dit betekent dat een rood appel er voor de ogen onder verschillende lichtbronnen nog steeds als rood wordt gezien, terwijl de spectrale samenstelling van het licht kan variëren.

De waarneming van kleur wordt gestuurd door verschillende mechanismen. Chromatische adaptatie stelt het bouton van de ogen in staat zich aan te passen aan het kleurkarakter van het omgevingslicht, zodat de waargenomen kleur van oppervlakken stabiel blijft. Daarnaast spelen contextuele cues en de relatie tussen meerdere oppervlakken een rol; het brein gebruikt veronderstellingen over reflectie en lichtbronnen om een consistente kleurinterpretatie te vormen. Modellen zoals het von Kries-model benadrukken aanpassing van de cone-responsen, terwijl moderne kleurbeeldvorming het CIECAM02-achtige kleur-appearance modellen hanteert die chromatische adaptatie meenemen. Het retinex-concept van Edwin Land suggereert dat lokale en globale verhoudingen in het beeld bijdragen aan kleurconstantie.

Factoren die kleurconstantie beïnvloeden zijn onder meer de kleur temperatuur van de lichtbron, de context en nabije oppervlakken, materiaalreflectie en metamerie (het feit dat verschillende spectra dezelfde kleur lijken onder één licht, maar niet onder een ander). Hoewel kleurconstantie onder optimale omstandigheden sterk is, blijft het in het dagelijkse zien imperfect.

Toepassingen bevinden zich in fotografische en cinematografische praktijk, beeldverwerking, computer vision en kleurbeheer, waar een betrouwbare kleurweergave onder wisselende belichting wenselijk is.