IJzeroxiden

Ijzeroxiden zijn chemische verbindingen die bestaan uit ijzer en zuurstof. De belangrijkste oxiden van ijzer komen voor als FeO (wustiet), Fe3O4 (magnetiet) en Fe2O3 (hematiet). Daarnaast bestaan hydraat- of hydroxide-achtige vormen zoals goethiet, FeO(OH). Deze verbindingen komen zowel in de natuur als in industriële processen voor en spelen een grote rol in roestvorming, pigmentsystemen en katalyse.

In de mineralogie zijn hematiet (Fe2O3) en magnetiet (Fe3O4) bekende mineralen. Hematiet is meestal rood-bruin tot donkerrood en is een veelvoorkomend draagmineraal en pigment. Magnetiet is zwart en heeft magnetische eigenschappen, waardoor het een belangrijke rol speelt in magnetische materialen. Wustiet (FeO) is minder stabiel onder aardse omstandigheden en ontstaat vaak onder specifieke reductieve condities. Goethiet (FeO(OH)) is een veelvoorkomend gehydrateerd ijzeroxide-mineraal in bodems en roestige omgevingen.

Vorming en voorkomen: ijzeroxiden ontstaan bij oxidatie van ijzerhoudende materialen in aanwezigheid van zuurstof en (rijk aan) water. Roest is een veelvoorkomend voorbeeld van een hydraat-ijzeroxide dat zich vormt als ijzer in contact komt met vocht en zuurstof. Bij hoger temperatuur- en redoxvoorwaarden kunnen verschillende oxides domineren.

Toepassingen en belang: ijzeroxiden worden veelvuldig als pigmenten gebruikt, vooral hematiet en goethiet in rode en gele tinten. Ze dienen ook als katalysatoren of katalysatoronderdelen in industriële processen (bijvoorbeeld ijzeroxide-katalysatoren) en als magnetische materialen (magnetiet en gerelateerde ferrieten) in elektronische toepassingen. Nanoschaal ijzeroxide-deeltjes vinden toepassingen in milieutoepassingen, biomedische systemen en milieu-educatieve materialen. Over het algemeen worden ijzeroxiden als relatief laag toxisch beschouwd, maar inademing van fijne deeltjes kan irritatie veroorzaken.