HTLV1geassocieerde

HTLV-1-geassocieerde aandoeningen verwijzen naar een groep ziekten die in verband staan met infectie met het humane T-lymfotroop virus 1 (HTLV-1). Het virus infecteert voornamelijk T-cellen en blijft levenslang aanwezig. De meeste geïnfecteerden zijn asymptomatisch; een klein deel ontwikkelt ernstige aandoeningen zoals HAM/TSP (HTLV-1-geassocieerde myelopathie/tropische spastische paraparesis) en ATLL (adult T-cell leukemia/lymphoma). Daarnaast kunnen HTLV-1-geassocieerde uveïtis en andere ontstekingsverschijnselen voorkomen.

Epidemiologie en transmissie: HTLV-1 komt voor in endemische regio’s zoals Sub-Sahara Afrika, het Caribisch gebied, delen van Zuid-Amerika en Japan. Overdracht vindt plaats via moeder-op-kind door borstvoeding, seksueel contact, bloedtransfusies en het delen van injectienaalden.

Pathogenese: Het virus integreert in het DNA van T-cellen, wat leidt tot langdurige infectie en klonale proliferatie van HTLV-1-geïnfecteerde cellen. De klinische verschijnselen ontstaan door een combinatie van virale effecten en immuunrespons.

Aandoeningen: ATLL is een maligniteit van T-cellen met lymfadenopathie, hepatosplenomegalie en huidlaesies; hypercalcemie komt vaak voor. HAM/TSP is een chronische, progressieve spasticiteit en zwakte van de benen met sensorische stoornissen. HTLV-1-geassocieerde uveïtis en infectieuze dermatitis komen ook voor.

Diagnostiek: serologie op HTLV-1-antilichamen wordt eerst uitgevoerd; bevestiging gebeurt met Western blot of line immunoassay. Bij verdenking op ATLL of HAM/TSP volgen aanvullend testen zoals PCR voor proviraal DNA in T-cellen; CSF-onderzoek en MRI ondersteunen de diagnose.

Behandeling: er bestaat geen genezing. ATLL wordt vaak behandeld met combinatie-chemotherapie en antivirale therapie (AZT met interferon-α); stamceltransplantatie kan in geselecteerde gevallen overwogen worden. HAM/TSP-behandeling richt zich op symptoomverlichting en fysiotherapie; uveïtis wordt lokaal en soms systemisch behandeld.

Preventie: veilige bloedproducten en voorlichting; bij HTLV-1-positieve moeders wordt borstvoeding vaak vermeden om verticale overdracht te verminderen.

Zie ook: HTLV-1, HAM/TSP, ATLL, HTLV-1-geassocieerde uveïtis.