Groeisnelheden

Groeisnelheden is de snelheid waarmee een hoeveelheid in de loop van de tijd toeneemt. In wiskundige termen is de absolute groeisnelheid dX/dt, gemeten in eenheden van X per tijdseenheid. De relatieve groeisnelheid is (1/X) dX/dt, oftewel de procentuele verandering per tijdseenheid, vaak uitgedrukt als groeipercentage per jaar.

Groeisnelheden kunnen instantaan of gemiddeld over een periode worden gemeten. De instantane groeisnelheid geeft de snelheid op een bepaald moment, terwijl de gemiddelde groeisnelheid de totale toename over de periode deelt door de lengt van die periode.

Veelgebruikte groeimodellen zijn onder meer: exponentiële groei, waarbij X(t) = X0 e^{rt} en r de groeisnelheid is; logistieke groei, waarbij de groeisnelheid afneemt naarmate X nadert aan het plafond K; Gompertz-model als een andere veelgebruikte variant die asymptotisch naar een limiet toe evolueert.

Toepassingen zijn onder meer: populatiegroei (de snelheid van vergroting van een populatie onder hulpbronnen), economische groei (groei van het bruto binnenlands product, meestal uitgedrukt als procentuele verandering per jaar of als CAGR over meerdere jaren), en biologie of geneeskunde (groeisnelheden van cellen of organismen; doubling time, de tijd die nodig is om de hoeveelheid te verdubbelen).

Metingen en interpretatie: groeisnelheden worden vaak afgeleid uit tijdreeksen en vereisen zorg bij het omgaan met seizoeninvloeden en fluctuaties. Interpretaties hangen af van de gebruikte definitie en van contextuele factoren zoals startwaarde en plafond of bronnen.