Grensstenen

Grensstenen zijn fysieke markeringen die grenzen aangeven tussen percelen, gemeenten of rechtsgebieden. Ze bestaan meestal uit duurzaam steen en worden op cruciale punten langs een grenslijn geplaatst, bijvoorbeeld langs perceelranden, wegbermen of oevers.

In veel delen van Europa, waaronder Nederland en België, dateren grensstenen uit de middeleeuwen of de vroegmoderne tijd. Ze kunnen eenvoudige stenen zonder inscriptie zijn, of stenen met inscripties zoals het jaartal van plaatsing, initialen van eigenaren, een wapen of symbolen die het type grens aangeven (perceelsgrens, gemeentelijke grens, of parochiegrens). De stenen fungeren als tastbaar bewijs van de grens en vormen, samen met schriftelijke documenten zoals kadastrale kaarten en aktes, een basis voor het bepalen van eigendomsrechten.

Juridisch gezien wordt de exacte grens van een perceel bepaald door kadastrale kaarten en juridische documenten; grensstenen dienen als fysieke markers die interpretatie ondersteunen. Bij geschillen kan een landmeteronderzoek en een gerechtelijke procedure de grens vaststellen. De stenen mogen alleen door bevoegde autoriteiten worden verplaatst of opnieuw geplaatst, en dan met zo veel mogelijk behoud van eventuele inscripties.

Beheer en erfgoed: veel grensstenen behoren tot het cultureel erfgoed van een regio en zijn beschermd of opgenomen in lokale of nationale inventarissen; anderen zijn verdwenen of geïntegreerd in heggen en schuttingen. Lokale historici en kadaster registreren soms de locaties om kennis van het historische landschap te behouden.