Godsdienstigheid

Godsdienstigheid is een begrip uit de religiewetenschap en sociologie dat de mate van religieuze betrokkenheid van een persoon of groep beschrijft. Het verwijst niet enkel naar geloofsinhoud, maar ook naar praktijken, normen en ervaringen die samen het religieuze leven vormgeven. De term wordt in het Nederlands vaak gebruikt naast religie, religieus geloof of spiritualiteit.

Traditioneel wordt godsdienstigheid onderscheiden in verschillende dimensies: geloofsinhoud (de mate waarin men in God of een hogere macht gelooft en in specifieke leerstellingen accepteert), ritueel-praktische dimensie (deelname aan erediensten, gebed, sacramenten), ethisch-moralische dimensie (handelingsnormen en zingeving), en sociale- institutionele dimensie (binding aan een kerkgemeenschap of religieuze organisatie). Sommigen maken onderscheid tussen intrinieke religiositeit (oprechte toewijding) en extrinsieke religiositeit (praktisch of sociaal gemotiveerde betrokkenheid).

Religiositeit varieert tussen en binnen samenlevingen en kan afnemen in sterk geseculariseerde contexten, maar ook toenemen onder druk of in tijden van onzekerheid. In empirisch onderzoek wordt godsdienstigheid gemeten met vragen over geloof in God, gebed, bijwonen van diensten en morele overtuigingen. Het concept is gevoelig voor culturele context en onderscheidt zich van spiritualiteit, die minder gebonden is aan georganiseerde religie.

In sociaal beleid en onderzoek kan godsdienstigheid invloed hebben op meningen over ethische kwesties, opvoeding en sociale relaties. Tegelijkertijd roept het begrip vragen op over meetmethoden en de grens tussen private overtuiging en publieke praktijk, waardoor het onderwerp van voortdurende discussie blijft.

Zie ook: religie, secularisatie, spiritualiteit.