Geëxciteerde

Geëxciteerde is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat letterlijk “opgewonden” of “gestimuleerd” betekent, en vaak verwijst naar een toestand van excitatie. Het is de afgeleide vorm van het werkwoord exciteren en wordt gebruikt om aan te geven dat iets door prikkeling of stimulatie in een specifieke toestand is gebracht. In wetenschappelijke contexten verwijst het naar systemen die zich in een hogere energietoestand bevinden, zoals een geëxciteerde toestand van een atoom of elektron.

De spelling geëxciteerde bevat een trema op de eerste e van de combinatie ge- en de stam, wat aangeeft dat de klankverdeling twee aparte lettergrepen is. Deze diakritische markering verschijnt vooral bij woorden die zijn afgeleid van leenwerkwoorden en die anders voor misverstanden zouden zorgen in de uitspraak. De vorm wordt aangepast aan getal en geslacht in de zin: een geëxciteerde toestand, geëxciteerde elektronen, of de geëxciteerde toestanden.

In vaktaal komt geëxciteerde frequently voor in de natuurkunde, scheikunde en elektronica, waar men spreekt van geëxciteerde elektronen, geëxciteerde toestanden en geëxciteerde systemen. Ook kan men spreken van een "geëxciteerde toestand" om aan te geven dat een deeltje energie heeft opgenomen en zich in een hoger energieniveau bevindt. In alledaagse taal wordt vaker het synoniem opgewonden of enthousiast gebruikt, terwijl geëxciteerd als minder gangbaar maar wel herkenbaar kan voorkomen in bredere contexten.

Zie ook: exciteren, geëxciteerd, opgewonden.