Gelprodukten

Gelprodukten zijn semi-vloeibare of semi-vaste systemen waarin een vloeistof is opgesloten in een driedimensionaal netwerk van een gelvormende stof. Door dit netwerk ontstaat een structuur met zowel vloeibare als vaste eigenschappen. Gelproducten bevatten doorgaans veel water en vertonen een visco-elastische textuur. Gelvorming kan thermisch reversibel zijn (herstelbaar door afkoeling en verwarming) of irreversibel, afhankelijk van de gebruikte gelvormingsagent en omstandigheden.

Toepassingsgebieden zijn divers. In de voedingsmiddelenindustrie dienen gels als dessertgel, jelly of gelei. Gelvormingsagenten zoals gelatine, pectine, alginaat, agar en carrageen bepalen de textuur en stabiliteit. In de cosmetica komen gels veel voor, zoals haar- en gezichtsgel, en in de geneeskunde voor wondgel en dragergel voor actieve stoffen. In de farmacie worden gels gebruikt als toedieningsvormen (bijv. softgels) en als hydrogel-dragers bij medicijnafgifte en medische apparaten.

De textuur en stabiliteit hangen af van het type en de concentratie van de gelvormingsagent, de hoeveelheid water, de temperatuur, pH en de ionen in de oplossing. Crosslinks en waterbinding bepalen de stijfheid en elasticiteit. Thermo-reversibele gels ontstaan door afkoeling en lossen op bij verhitting, terwijl irreversibele gels een permanente netstructuur vormen. Productie omvat het oplossen van het gelvormingsagent, eventueel toevoegen van suikers, zuren of zouten, en afkoelen of uithardingsprocessen.

Regelgeving en veiligheid verschillen per toepassing. Voedingsgelproducten vallen onder voedselveiligheids- en additievenregelgeving; cosmetische gels vallen onder cosmetica-wetgeving; gels voor medische toepassingen vallen onder medische hulpmiddelen of geneesmiddelenregulering. Milieu-impact hangt af van de gebruikte polymeren; sommige natuurlijke gelvormingsagents zijn biologisch afbreekbaar, terwijl synthetische polymeren langer kunnen blijven in het milieu.