Gebruikersonderzoek

Gebruikersonderzoek, ook wel gebruikersonderzoek genoemd, is het systematisch verzamelen en interpreteren van inzichten over gebruikers: wie zij zijn, wat zij nodig hebben, welke taken zij uitvoeren en welke ervaringen zij met een product of dienst hebben. Het doel is om ontwerp- en ontwikkelbeslissingen te onderbouwen met evidence-based inzichten. Het onderzoek is doorgaans iteratief en integraal onderdeel van het ontwikkelproces, van concept tot evaluatie van een productrelease.

Het verschil met marktonderzoek ligt in de focus: niet louter op demografie of koopgedrag, maar op interacties met het product, bruikbaarheid en gebruikerservaringen.

Generatief of exploratief onderzoek probeert de onderliggende behoeften en doelen van gebruikers te ontdekken, vaak in vroege ontwerpfases. Evaluatief onderzoek toetst ontwerpen en interfaces aan de hand van vereisten. Methoden omvatten onder meer interviews, contextuele observaties en etnografisch veldwerk; usability testing; card sorting en tree testing; diary studies; enquêtes; en kwantitatieve testen zoals A/B-tests en prestatiemetrieken.

Procesmatig omvat het onderzoek meestal planning, rekrutering van deelnemers, uitvoering, analyse en synthese, en rapportage aan stakeholders. Kwalitatieve analyse gebruikt codering en thematische analyse; kwantitatieve data worden statistisch geanalyseerd. Belangrijke aandachtspunten zijn privacy en ethiek: geïnformeerde toestemming, anonimisering van deelnemers, en naleving van bewaartermijnen en regelgeving.

Bevindingen leveren onder meer gebruikerspersona's, gebruikersreizen, een lijst met bruikbaarheidsproblemen en aanbevelingen voor ontwerp en productstrategie. Door gebruikersonderzoek kan het ontwikkelproces efficiënter en doelgerichter verlopen en blijft de gebruiksvriendelijkheid en waarde van een product beter op peil.