Examenontwerp

Examenontwerp is het vakgebied dat zich bezighoudt met het plannen en ontwikkelen van toetsen en examens die het leerproces van studenten accuraat meten. Doel is om aannemelijk te maken dat de toets de beoogde leerdoelen weerspiegelt, op een betrouwbare en eerlijke manier wordt afgenomen en bruikbaar is voor besluitvorming over leerresultaten.

Belangrijke principes zijn constructieve afstemming (constructive alignment): leerdoelen, onderwijsactiviteiten en toetsing op elkaar afstemmen; validiteit en betrouwbaarheid; en eerlijkheid en inclusiviteit.

Ontwerpstadia omvatten analyse van leerdoelen, het opstellen van een toetsplan (blueprint) met onderdelen en gewichten, selectie van toetsvormen, schrijven en revisie van items, en een proefafname met daaropvolgende analyse.

Toetsvormen en scoring: zowel summatieve als formatieve evaluaties, inclusief multiple choice, korte open vragen, essays en performatieve taken zoals portfolio's of praktische opdrachten; elk type vereist duidelijke beoordelingscriteria en vaak een rubric.

Kwaliteitszorg en ethiek: aandacht voor toegankelijkheid (toegankelijke ontwerpen), bias en fairness, privacy en beveiliging van toetsinhoud, en voortdurende evaluatie en calibratie van scoringsmodellen.

Een goed examenontwerp levert betrouwbare, valide en transparante resultaten op die onderwijsdoelstellingen ondersteunen en studenten eerlijke kansen geven.