Eruptiestijlen

Eruptiestijlen is een term uit de volcanologie die de verschillende manieren beschrijft waarop vulkanen uitbarsten. De stijl wordt voornamelijk bepaald door de interactie tussen magma, gasdruk, temperatuur en watergehalte. Uitbarstingen variëren van lang aanhoudende lava-stromen tot krachtige explosies die een aanzienlijke hoeveelheid as en tefra verspreiden. Eruptiestijlen hebben invloed op het landschap, de toehorende vulkanische producten en de risico’s voor nabijgelegen gebieden en luchtvaart.

Hoofdtypen

- Effusieve uitbarstingen: lava stroomt uit de vulkaan, vormt lengtes van lava en vaak een schildvormig vulkanisch landoppervlak. Dit type komt vooral voor bij lage-viskeuze magma (zoals basalt) en is kenmerkend voor de Hawaiiaanse stijl.

- Explosieve uitbarstingen: magma barst uiteen en projecteert tefra, aswolken en soms bommen. Deze stijl kan leiden tot korte, hevige uitbarstingen of lange tefra-pluimen. Enkele subtypen zijn:

- Stromboliaanse uitbarstingen: regelmatige, korte uitbarstingen met eolistische ejected deeltjes.

- Vulkanische uitbarstingen: krachtige, maar meestal minder langdurige explosies met as en bombs.

- Pliniaanse uitbarstingen: grote kolomvorming en langdurige asuitstoot die over grote afstanden te zien is.

- Phreatomagmatische uitbarstingen: explosies door interactie tussen magma en water.

Factoren die de stijl bepalen

- magma-viscositeit en silica-gehalte: hogere viscose magma neigt naar explosievere activiteit.

- gasdruk en watergehalte in het magma: hoog gasvolume bevordert fragmentatie.

- magma-temperatuur en samenstelling: invloed op vloeibaarheid en explosiviteit.

- tectonische setting en magma-bronnen: subductiezones en divergentie beïnvloeden eruptiestijlen.

Voorbeelden en variabiliteit

Eruptiestijlen kunnen gedurende de levenskans van een vulkaan veranderen, afhankelijk van veranderingen in magma-reservoars en externe omstandigheden. Daarmee leveren ze een essentieel kader voor risicoanalyse en monitoring.