Ectoparasieten

Ectoparasieten zijn parasitaire organismen die zich op of direct nabij de huid van een gastheer bevinden en daar leven en voeden, meestal ten koste van de huid, bloed of huideigen deeltjes. Ze onderscheiden zich van endoparasieten die in het binnenste van het lichaam leven. Tot de belangrijkste groepen behoren luizen, vlooien, mijten en teken. Looien (zoals hoofdluis en lijf- en schaamluis) behoren tot de insecten; vlooien (bijvoorbeeld katten- en hondenvlo) zijn insecten die zich snel door kleding en vacht kunnen verspreiden; mijten (waaronder Sarcoptes scabiei die schurft veroorzaakt en Demodex-soorten) en teken (zoals Ixodes en Dermacentor) zijn spinachtigen.

Levenscycli variëren per groep, maar veel ectoparasieten doorlopen de stadia eitje, larve(n), nimf en volwassen dier. Larven en nimfen kunnen zich aan de gastheer vasthechten en voeden, waarna pop- of ruststadia kunnen volgen voordat een nieuw volwassen dier verschijnt. De overdracht gebeurt vaak door direct contact tussen gastheren, maar ook via besmette voorwerpen, beddengoed, kleding of via vectoren zoals teken.

De gezondheidsimpact is meestal pruritus (jeuk) en huidontsteking door irritatie en scheuren. Bij zware infestaties kunnen bloedarmoede en verlies van lichaamswarmte optreden. Daarnaast fungeren sommige ectoparasieten als vectoren voor ziekteverwekkers, zoals teken die Borrelia burgdorferi kan overdragen (Lyme) of Rickettsia-soorten; vlooien en luizen kunnen ook bacteriën verspreiden. Preventie draait om regelmatige inspectie, goede hygiëne, lichaams- en huisdierbehandeling en milieu-reiniging met passende antiparasitaire middelen. Bij aanhoudende klachten is advies van een huisarts of dierenarts aanbevolen.