Cycadeeën

Cycadeeën zijn een orde van zaadplanten (Cycadales) en behoren tot de gymnospermen. Ze dateren uit het Mesozoïcum en worden vaak aangeduid als levende fossielen vanwege hun lange bestaan en relatief minder veranderde lichaamsvormen in vergelijking met veel andere planten. Cycadeeën komen voor in tropische en subtropische gebieden over de hele wereld en bestaan uit enkele vormen van kleine struiken tot lage bomen.

Morfo­logie en reproductie: cycadeeën hebben meestal een stevige stam met een kroon van lange, geveerde bladeren. De planten zijn vaak dioecieus, wat betekent dat er aparte mannelijke en vrouwelijke exemplaren bestaan. Mannelijke planten produceren kegels (conussen) die pollen bevatten, terwijl vrouwelijke planten zaden produceren die vaak omgeven zijn door een opvallende aril. De zaden worden vaak verspreid door dieren. Een kenmerkende eigenschap is de aanwezigheid van coralloid wortels, waarin symbiotische cyanobacteriën stikstof kunnen vastleggen en zo de plant helpen groeien in nutrientarme bodems.

Distributie en habitat: cycadeeën komen voor in Afrika, Amerika, Asia en Oceanië, met een concentratie in tropische en subtropische bossen, rotsachtige hellingen en kalkrijke bodems. Ze hebben vaak een langzame groeisnelheid en kunnen lang leven.

Taxonomie en behoud: traditioneel worden twee families erkend binnen Cycadales: Cycadaceae en Zamiaceae, met genera zoals Cycas (Cycadaceae), Zamia, Encephalartos, Macrozamia en Dioon (Zamiaceae). Veel soorten zijn bedreigd door habitatverlies, illegale handel en exploited cultivation. Cycadeeën staan op internationale verdragen zoals CITES, wat bescherming en handelscontrole vereist.

Gebruik en toxicologie: sommige soorten leveren sago-stroop of -zetmeel, maar alle delen van de plant kunnen Giftige stoffen bevatten; verwerking is cruciaal om toxines te verwijderen. Cycadeeën blijven populaire ornamenten vanwege hun architectonische vorm en robuuste esthetiek.