Confirmatief

Confirmatief is een bijvoeglijk naamwoord uit het Nederlands dat te maken heeft met bevestiging of met het toetsen van een hypothese. Het woord is afgeleid van confirmeren en wordt gebruikt voor zaken die bedoeld zijn om een vooraf geformuleerde bewering te bevestigen. In wetenschappelijke en academische context verwijst het naar benaderingen, analyses en bewijsmateriaal die gericht zijn op het testen van specifieke hypothesen, in tegenstelling tot exploratieve benaderingen die patronen in data zoeken zonder vooraf gedefinieerde verwachtingen.

In praktijken van statistiek en onderzoek komen termen als confirmatieve analyse en confirmatieve factoranalyse voor. Een confirmatief ontwerp houdt doorgaans preregistratie van hypothesen in en het gebruik van vooraf vastgestelde statistische modellen, zodat de resultaten minder vatbaar zijn voor post hoc keuzes. Dit wordt gezien als een manier om de betrouwbaarheid en reproduceerbaarheid van bevindingen te vergroten.

Beperkingen en nuance: het gebruik van confirmatief onderzoek vereist duidelijke hypothesen en een strak methodologisch kader. Het ontbreken van zorgvuldige controles voor biases of een te smal hertaling van de vraag kan de interpretatie van resultaten belemmeren. Een bekend probleem is confirmatiebias, de neiging om eerder bewijs te zoeken of te interpreteren op een manier die bestaande overtuigingen bevestigt. In de wetenschappelijke literatuur wordt vaak een combinatie van confirmatieve en exploratieve elementen gebruikt, afhankelijk van de onderzoeksvraag en beschikbare data.