Celgebaseerd

Celgebaseerd is een term die beschrijft dat een benadering, product of systeem primair op cellen is gericht of gebaseerd. Het omvat werkwijzen en toepassingen waarbij levende cellen centraal staan, in tegenstelling tot benaderingen die vooral op moleculen, weefsels of hele organismen zijn gebaseerd. De term komt voor in verschillende vakgebieden, zoals biomedische wetenschap, diagnostiek en voedselproductie.

In de geneeskunde en regeneratieve geneeskunde verwijst celgebaseerde therapie naar behandelingen die levende cellen inzetten om ziekten te behandelen of weefselherstel te bevorderen. Voorbeelden zijn stamceltherapieën, immuntherapieën zoals CAR-T-celtherapie, en cel-gebaseerde weefselengineering. Therapies kunnen autoloog of allogeen zijn.

In wetenschappelijk onderzoek en diagnostiek worden celgebaseerde modellen toegepast, bijvoorbeeld celculturen, co-cultures en orgañoïden, die toelaten biologische processen in vitro te bestuderen. Celgebaseerde biosensoren zetten levende cellen in als detectiemiddel voor toxines, infecties of andere analyten.

In de voedingsindustrie verwijst celgebaseerd vaak naar kweekvlees (cultured meat): producten die zijn afgeleid van dierlijke cellen die in vitro worden gekweekt tot spier- of vetweefsel. Het concept wordt ook toegepast op andere cellulaire voedselproducten.

Voordelen van celgebaseerde benaderingen zijn de mogelijkheid tot gerichte behandelingen, mogelijk minder dierproeven en de ontwikkeling van nieuwe diagnostische hulpmiddelen. Uitdagingen omvatten veiligheid en ethische kwesties, regelgeving en goedkeuring, schaalbaarheid, kosten en technische complexiteit bij celcultuur en differentiatie.