Bevolkingsenquêtes

Bevolkingsenquêtes zijn systematische enquêtes die informatie verzamelen over de samenstelling, kenmerken en gedragingen van de bevolking van een land. Ze worden meestal uitgevoerd op basis van steekproeven door nationale statistiekbureaus of internationale organisaties en dienen om tijdreeksen en beleidsrelevante statistieken mogelijk te maken. In tegenstelling tot volkstellingen, die de hele bevolking tellen op een bepaald moment, geven bevolkingsenquêtes schattingen over de hele populatie via representatieve steekproeven, met bijbehorende foutmarges en betrouwbaarheidsintervallen.

Onderwerpen die aan bod komen zijn onder andere demografie, arbeid, inkomen, onderwijs, gezondheid, migratie en huisvesting. Enquêtes kunnen cross-sectioneel zijn, wat een momentopname oplevert, of longitudinaal, waarbij respondenten over meerdere momenten gevolgd worden. Verzameling kan plaatsvinden via verschillende kanalen, zoals face-to-face interviews, telefonische enquêtes of online vragenlijsten; vaak worden aanvullende administratieve bronnen gekoppeld om de nauwkeurigheid te verhogen.

Doel en gebruik: de gegevens vormen de basis voor bevolkingsprognoses, sociaal-economische analyses en beleidsplanning, en worden internationaal vergeleken via organisaties als Eurostat en de OECD. Privacy en ethiek zijn cruciaal: gegevens worden beschermd volgens privacywetgeving zoals de Europese Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG/GDPR), met anonimisering en expliciete toestemming waar nodig.

Uitdagingen zijn onder meer nonresponse, bias, onder- of overrepresentatie van bepaalde groepen, en kosten van uitvoering. Desondanks blijven bevolkingsenquêtes essentiële instrumenten voor het begrijpen van demografische ontwikkelingen en het informeren van beleid.