Beveltandwielen

Beveltandwielen, ook wel bevelwielen genoemd, zijn een type tandwielen waarbij de assen elkaar kruisen, meestal onder een hoek van 90 graden. De tanden bevinden zich op een conisch oppervlak, de pitchkegel, zodat de tanden van beide wielen langs een contactlijn op die kegel kunnen grijpen. Door deze conische opzet veranderen draaimoment en snelheid tussen de assen volgens de tandwielverhouding.

Beveltandwielen bestaan in verschillende vormen. Rechte bevelwielen hebben rechte tanden en leveren een robuuste maar soms luidruchtige verbinding. Spiraalbevelwielen hebben gebogen tanden voor stiller en soepeler lopen. Zerol-bevelwielen gebruiken een speciale tandvorm met nul helixhoek voor bepaalde toepassingen. Een verwant type is het hypoidwiel, waarbij de assen elkaar kruisen maar niet op precies dezelfde as liggen; hypoidoverbrengingen komen veel voor in auto-differentiëlen.

Toepassingen zijn breed: in auto’s (differentiëls), machinegereedschap, transportbanden en diverse industriële en luchtvaarttoepassingen. Beveltandwielen maken het mogelijk de draairichting en vaak ook de snelheid en het koppel tussen twee assen te wijzigen, maar vereisen nauwkeurige fabricage en afstelling.

Productie en materiaal: beveltandwielen worden doorgaans van staal gemaakt en ondergaan warmtebehandeling voor slijtvastheid. Ze worden vervaardigd met gespecialiseerde tandwielmachines, zoals systemen van Gleason of Klingelnberg, waarbij tanden gegenereerd of gefreesd worden en daarna gehard en gepolijst voor slijtvastheid en soepel lopend geluid.