Beveiligingsrechten

Beveiligingsrechten zijn juridische instrumenten die een schuldeiser een voorrangspositie geven bij de inning van een vordering door zekerheid te vestigen op goederen of door een persoonlijke garantie. Ze komen voor in veel civielrechtelijke systemen, waaronder het Nederlandse recht, en hebben als doel het risico van kredietverlening te beperken en de kans op terugbetaling te vergroten.

Typen beveiligingsrechten omvatten zakelijke zekerheden zoals hypotheekrecht (vastgoed), pandrecht (roerende zaken en vorderingen) en retentierecht (gerechtigde houdt een goed terug tot voldoening), en persoonlijke zekerheden zoals borgtocht of garantiestelling. Zakelijke zekerheden verbinden de vordering aan een specifiek goed; persoonlijke zekerheden leggen een secundaire betalingsverplichting bij een derde partij.

Vesting en werking verschillen per rechtstype: sommige rechten vereisen notariële akte en inschrijving (bijvoorbeeld hypotheek), andere kunnen ontstaan door bezitsverschaffing of contractuele overdracht. Bij niet-naleving van de verplichting kan de schuldeiser de zekerheid doen gelden, bijvoorbeeld door executie of verkoop van het belastte goed. Prioriteit tussen schuldeisers wordt doorgaans bepaald door volgorde van vestiging en eventuele openbare registratie.

Beveiligingsrechten balanceren belangen van crediteuren en beschermingsregels voor debiteuren, en worden bij faillissement of insolventie door bijzondere regels beïnvloed. Dit juridische terrein is technisch en procedureel complex; de exacte werking varieert per rechtsstelsel en specifieke wetgeving.