Bestralingstechnieken

Bestralingstechnieken verwijzen naar een reeks medische methoden voor het toedienen van ioniserende straling, vaak gericht op kanker. Ze hebben als doel tumorcellen te beschadigen of te doden, terwijl gezond weefsel zoveel mogelijk gespaard blijft. De technieken vallen uiteen in externe bestraling, brachytherapie en systemische bestraling.

Externe bestraling (EBRT) levert straling van buitenaf, meestal met een lineaire versneller. Planning vereist beeldvorming en dosimetrie. Voorbeelden zijn 3D-conformale radiotherapie (3D-CRT), IMRT (intensiteitsgemoduleerde radiotherapie) en VMAT (volumetrische arctherapie), vaak gecombineerd met image-guided radiotherapie (IGRT) en stereotactische technieken zoals SBRT/SRT.

Brachytherapy plaatst stralingsbronnen direct in of nabij het tumorgebied, waardoor hoge dosis op korte afstand mogelijk is. Varianten zijn HDR-brachytherapie en LDR-brachytherapie. Toepassingen omvatten gynaecologische tumoren, prostaatkanker en borsttumoren.

Particle therapy gebruikt protonen of zware ionen, wat doorgaans een andere dosiskundige verdeling oplevert en soms het sparen van gezond weefsel verbetert. Probeerstellingen worden toegepast bij tumoren die slecht reageren op conventionele bestraling.

Systemische bestraling maakt gebruik van radiopharmaca die via de bloedbaan bij tumoren komen, bijvoorbeeld jodium-131 bij aandoeningen van de schildklier en bepaalde targeted radiotherapies bij andere kankers.

Kwaliteitszorg en stralingsbescherming zijn essentieel. Dosimetrie, QA-activiteiten en samenwerking tussen oncoloog, radiotherapeut, medisch fysicus en technici zorgen voor veilige, nauwkeurige toediening.