Behandelingresistente

Behandelingresistente is een bijvoeglijk naamwoord dat in de medische literatuur gebruikt wordt om aan te geven dat een aandoening niet of onvoldoende reageert op gangbare, eerstelijnsbehandelingen. Het wordt meestal als descriptor gebruikt bij aandoeningen zoals psychiatrische, neurologische of cardiovasculaire aandoeningen en wijst op de behoefte aan herwaardering van diagnose en behandeling. Behandelingresistente aandoeningen zijn geen aparte diagnose, maar een aanwijzing dat de huidige aanpak mogelijk ontoereikend is.

Oorzaken en diagnostiek vragen om zorgvuldige evaluatie. Mogelijke oorzaken zijn foutieve of onvolledige diagnostiek, onvoldoende therapietrouw of medicatie-interacties, onderliggende comorbiditeiten, en genetische of farmacokinetische factoren die respons beïnvloeden. Ook pseudo-resistentie moet uitgesloten worden. Een herbeoordeling omvat vaak het controleren van de diagnose, het optimaliseren van dosering en duur van terapië, en het evalueren van adherence, bijwerkingen en leefstijlfactoren. Diagnostische en therapeutische aanpassingen worden meestal in samenwerking met een multidisciplinair team uitgevoerd.

Behandelingsstrategieën richten zich op optimalisatie en escalatie waar passend. Mogelijke stappen zijn het verbeteren van huidige therapie (juiste dosering, duur en monitoring), wisselen naar een andere medicatie of het toevoegen van augmentatie- of combinatietherapieën, en het inzetten van niet-medicamenteuze interventies. In sommige gevallen kunnen geavanceerde opties overwogen worden, zoals elektrode- of neuromodulatie, intensieve psychotherapie, of deelname aan klinische onderzoeken. De aanpak hangt sterk af van de onderliggende aandoening en de individuele patiënt.

Voorbeelden waarbij de term vaak wordt toegepast zijn behandelingresistente depressie, behandelingresistente hypertensie en behandelingresistente epilepsie.