Alcoholen

Alcoholen zijn een klasse van organische verbindingen die een of meer hydroxylgroepen (-OH) bevatten. De hydroxylgroep is gekoppeld aan een koolstofatoom dat deel uitmaakt van een organische rest. De algemene formule voor eenvoudige alcoholen is ROH, waarbij R een koolstofgroep is. Alcoholen worden ingedeeld naar het koolstofatoom waaraan de -OH-groep is bevestigd: primair, secundair of tertiair. Polyolen bevatten meerdere -OH-groepen, zoals glycerol.

Fysische eigenschappen: de -OH-groep maakt alcoholen polair en in staat tot waterstofbrugbindingen, wat leidt tot relatief hoge kookpunten vergeleken met vergelijkbare koolwaterstoffen. Ze zijn meestal oplosbaar in water, vooral bij kortketen alcoholen; langere koolstofketens verminderen de oplosbaarheid. Alcoholen zijn zwak zuren en kunnen onder bepaalde omstandigheden geoxideerd worden.

Productie en bronnen: ethanol wordt veelal geproduceerd door gisting van suikers met gist, maar ook chemisch door hydratatie van ethyleen. Methanol en andere lagere alcoholen worden vaak gemaakt via synthese uit koolmonoxide en waterstof (syngas) of als bijproducten in petrochemische processen. Alcoholen komen ook voor als tussenproducten in talloze chemische routes.

Reactiviteit en toepassingen: alcoholen ondergaan esterificatie met zuren om esters te vormen, en oxidatie kan leiden tot aldehyden, ketonen of carboxylzuren afhankelijk van de omstandigheden. Ze kunnen worden omgezet in alkylhalides, ethers en andere functionele groepen. Veel alcoholen dienen als oplosmiddelen, bouwstenen voor farmaceutische en industriële producten, en als brandstoffen. Ethanol is de meest gebruikte drankalcohol en speelt een belangrijke rol als brandstof en reinigingsmiddel; methanol is giftig bij inname.