carboxylzuren

Carboxylzuren zijn een klasse organische verbindingen die één carboxylgroep (-COOH) bevatten. De algemene formule is R-COOH, waarbij R een alkyl- of arylgroep kan zijn. Ze zijn zwakke zuren: in water hebben veel eenvoudige carboxylzuren een pKa rond 4 tot 5. In polaire oplosmiddelen vormen ze vaak dimere koppelingen door hydrogen bonding, wat hun kookpunt en oplosbaarheid beïnvloedt.

Carboxylzuren vertonen typische reacties van zuren: ze reageren met basen om carboxylaatzouten te vormen, wat hun neutralisatie en opslag vergemakkelijkt. Ze reageren met alcoholen onder Fischer-esterificatie tot esters. Met amines kunnen ze amiden vormen. Reductie van carboxylzuren levert primaire alcoholen op; oxidatie voor een verzadigde lange keten levert meestal carboxylic aldehyde en uiteindelijk weer het zuur op. Sommige carboxylzuren decarboxyleren bij verhitting of in aanwezigheid van katalysatoren.

Veelvoorkomende voorbeelden zijn formisch zuur (formische zuur), azijnzuur (acetic acid) en benzoëzuur (benzoëzuur). Langketenige carboxylzuren (vetzuren) zijn belangrijke componenten van vetten en oliën. Natuurlijke bronnen omvatten planten en voedsel, terwijl industriële toepassingen onder andere bestaan uit de productie van polyesters (bijvoorbeeld uit tereftal- en andere di-zuren), conserveermiddelen, smaakstoffen en intermediairen in syntheses.

Veiligheid en milieu: carboxylzuren zijn corrosief en kunnen irriteren bij contact. Ze zijn doorgaans goed afbreekbaar en komen voor in talrijke biologische en milieu-omgevingen.