waarnemingsprotocol

Een waarnemingsprotocol is een gestructureerde werkwijze voor het systematisch vastleggen van waarnemingen van een bepaald fenomeen, doorgaans in ecologie of biologie. Het doel is om gegevens vergelijkbaar en combineerbaar te maken over tijd en tussen waarnemers, zodat analyses en besluitvorming mogelijk zijn.

Een protocol beschrijft wat wordt waargenomen, waar en wanneer, en hoe de waarneming uitgevoerd wordt. Kernonderdelen zijn doelsoort of fenomeen, locatie (bijv. GPS), tijdsduur, methode (bijv. point count of transect), hoeveelheid of aanwezigheid, en observatieomstandigheden.

Ook worden vereiste invoervelden, kwaliteitscontroles en metadata genoemd. Het proces omvat training van observatoren, duidelijke veldinstructies, registratie in een databank en checks op inconsistenties, dubbele waarningen en onzekerheid. Privacy- of kwetsbaarheidsaspecten kunnen een rol spelen bij sommige soorten.

Resultaten worden gedeeld in databanken en moeten vaak voldoen aan data-standaarden zoals Darwin Core om interoperabiliteit te bevorderen. Gestandaardiseerde protocollen maken het mogelijk trends te volgen, data te combineren en beoordeelde robuustheid aan projecten te leveren.

Toepassingen zijn veelal te vinden in citizen science en natuurmonitoring, zoals vogel- en plantentellingen of fenologiebeoordelingen. Protocollen kunnen project-specifiek zijn maar blijven gericht op uniformiteit en herhaalbaarheid.

Zie ook: eBird, iNaturalist en Darwin Core.