voorhoede

Voorhoede is een Nederlands begrip dat verwijst naar het voorste gedeelte van een militaire formatie of naar elk groepje dat vooroploopt ten opzichte van het hoofdleger. De term betekent letterlijk “voorkop/voorkop” en komt neer op de voorhoede of vanguard: de eenheden die als eerste ingezet worden, voor verkenning optreden, terrein veroveren en het hoofdleger mogelijk maken om te manoeuvreren. De samenstelling en grootte van de voorhoede variëren met doctrine en terrein; vaak is het een klein, wendbaar en schakelvoerend deel van de strijdmacht, in andere gevallen een grotere speerpunt.

Naast militaire betekenis wordt het woord ook figuurlijk gebruikt. In politiek, sociaal of cultureel opzicht verwijst de voorhoede naar de leidende groep die als eerste ideeën, strategieën of veranderingen in gang zet en zo het debat en de publieke agenda beïnvloedt. Journalisten spreken dan van de voorhoede van een beweging, die de eerste stappen zet en als referentiepunt dient voor bredere deelname.

Historisch gezien zijn beschrijvingen als voorhoede gebruikelijk bij revolutionaire of hervormende stromingen, waar jonge of radicale elementen de koers bepalen en het verloop van de rest van de beweging beïnvloeden. De term heeft geen automatische positieve of negatieve connotatie; zij geeft vooral een positie aan ten opzichte van de rest van de groep: vooroplopend, experimenteel of eerste lijn van actie.