voorbeeldargument

Een voorbeeldargument, ook wel een argument op basis van voorbeelden, is een vorm van inductief redeneren waarbij een bewering wordt ondersteund door concrete gevallen of voorbeelden. Het doel is de waarschijnlijkheid van een algemene stelling te vergroten door te verwijzen naar typische of representatieve situaties.

De structuur is eenvoudig: een algemene claim wordt gevolgd door één of meerdere voorbeelden die als illustratie dienen. Op basis daarvan volgt een conclusie waarin uit de voorbeelden een patroon of regel wordt afgeleid. De sterkte hangt af van de representativiteit van de voorbeelden, het aantal voorbeelden en of ze relevant zijn voor de algemene claim. Een enkele anekdote levert doorgaans weinig overtuigingskracht; meerdere, zorgvuldig gekozen voorbeelden versterken de redenering, maar kunnen nog steeds misleidend blijven als ze niet representatief zijn.

Gebruik en beperkingen: voorbeeldargumenten komen veel voor in dagelijkse discussies, essays en debatten, omdat ze abstracte ideeën concreet maken. Ze zijn handig om een punt inzichtelijk te maken. Nadelen zijn onder meer dat selectieve of onrepresentatieve voorbeelden een vertekend beeld kunnen geven en dat uit zulke voorbeelden geen onweerlegbaar bewijs volgt. Transparantie over de selectie van voorbeelden helpt de lezer de geldigheid te beoordelen.

Voorbeelden (illustratie): claim: “Duurzaam inkopen levert kostenvoordeel op.” Voorbeeld 1: “Bedrijf A meldde na overgang naar duurzamer materiaal een daling van operationele kosten.” Voorbeeld 2: “In een jaar met vergelijkbare marktomstandigheden vielen klanten minder terug op goedkope alternatieven, terwijl de kwaliteitsproductiviteit bleef.” Conclusie: de beide voorbeelden suggereren dat duurzaamheid economisch voordelig kan zijn, maar generalisatie vereist bredere studie.

Zie ook: inductief redeneren, generalisatie, analogie.