voedingsstoffenverdeling

Voedingsstoffenverdeling verwijst naar de verdeling en toewijzing van voedingsstoffen die via voedsel het lichaam binnenkomen, voor directe energie, bouw en onderhoud van weefsels, opslag en uitscheiding. Het begrip omvat zowel macronutrienten (koolhydraten, eiwitten en vetten) als micronutriënten (vitaminen en mineralen) en water, en beschrijft hoe deze stoffen worden opgenomen, getransporteerd, gebruikt of opgeslagen.

In het lichaam vindt verdeling plaats tussen verschillende compartments en organen. De lever, spierweefsel en adipose weefsel spelen een centrale rol bij opslag en beschikbaarstelling van energie. Koolhydraten worden na inname omgezet in glucose; in de lever en spieren wordt glycogeen opgeslagen en glucose kan worden vrijgemaakt in reactie op de behoefte. Vetten worden getransporteerd als lipoproteïnen en opgeslagen als triglyceriden in vetweefsel. Aminozuren dienen voornamelijk voor eiwitsynthese maar kunnen ook als energiesteun dienen in bepaalde omstandigheden. Mikronutriënten worden via bindingen en transporteiwitten vervoerd naar hun doelorganen en functies, zoals enzymatische reacties en bot- of bloedvorming.

De regulatie van de voedingsstoffenverdeling gebeurt via hormonale en metabolische mechanismen. Insuline bevordert de opname van glucose in spier- en vetweefsel, glucagon en andere hormonen stimuleren glycogenolyse en gluconeogenese bij een tekort. Gedraagt men zich in een verzadigde (fed) toestand versus een vastenfase; verschillende routes worden geactiveerd om energie- en bouwstoffen beschikbaar te houden.

Praktisch kan deze verdeling worden gereflecteerd in richtlijnen voor de verdeling van energie uit macronutriënten en de spreiding van maaltijden, met als doel constante energie, groei, herstel en behoud van lichaamsfuncties.