vochtregulering

Vochtregulering is het proces waarmee het lichaam het volume en de samenstelling van de lichaamsvloeistoffen bewaakt en zo de cellulaire functie en de bloeddruk stabiel houdt. Het verdeelt vloeistof in intracellulair en extracellular, waarbij extracellulair verder onderverdeeld is in intravasculair plasma, interstitiële vloeistof en transcellulair vocht (zoals vocht in lichaamsholten, cerebrospinale vloeistof en longvocht).

Belangrijke regelaars zijn onder andere: osmoregulatie via osmoreceptoren in de hypothalamus, die dorst prikkelen; antidiuretisch hormoon (ADH/vasopressine) uit de achterste hypofyse, dat waterverlies in de nieren vermindert; het renine-angiotensine-aldosteronsysteem (RAAS), dat natrium- en waterretentie bevordert bij lage bloeddruk of volume; en natriuretische peptiden (ANP/BNP), die bij volume toename natrium en water uitscheiden. De nieren spelen een centrale rol in filtratie, reabsorptie en urineconcentratie/dilutie, waarmee zij osmolaliteit en elektrolytenbalans regelen.

Inname versus verlies: vocht wordt gewonnen via drinken en metabolische productie; verlies vindt plaats via urine, feces, huid (transpiratie) en ademhaling. Disbalansen kunnen leiden tot hypovolemie of hypervolemie en tot elektrolytstoornissen zoals hyponatriëmie of hypernatriëmie. Klinische verschijnselen variëren van uitdroging en orthostatische intensiteit tot vochtretentie en oedeem, afhankelijk van de aard van de verstoring.

Monitoring en behandeling: vochtbalans wordt gevolgd door inname-uitgang, dagelijks lichaamsgewicht, urinevolume en elektrolytenmetingen. Behandeling omvat vaak aanpassing van vochtinname en, indien nodig, gebruik van diuretica en behandeling van de onderliggende oorzaak.