vochtreactie

Vochtreactie is een chemische reactie waarbij water reageert met een stof onder invloed van vocht in de omgeving. Het begrip wordt gebruikt in chemie, bouwkunde en materialenwetenschap en omvat vaak hydrolyse, waarbij water bindingen breekt of vormt, en hydratatie, waarbij water chemisch aan de stof wordt gebonden. Vochtreactie verschilt van vochtopname, omdat bij de reactie meestal een chemische verandering optreedt in plaats van alleen een fysische opname van water.

Mechanismen kunnen onder meer hydrolyse omvatten van bindingen zoals esters, amiden of anhydriden, wat leidt tot verkorte molekülketens of gewijzigde eigenschappen. Bij metalen kan vocht samen met zuurstof corrosie of vorming van hydroxiden bevorderen. Cement ondergaat een specifieke vorm van vochtreactie, hydratatie genaamd, waardoor bindende hydraten ontstaan en de sterkteontwikkeling plaatsvindt; ongecontroleerde vochtreactie kan echter leiden tot krimp, barsten en aantasting van het materiaal.

Voorkomende contexten en voorbeelden zijn onder meer hout en papier, die bij hogere luchtvochtigheid kunnen zwellen of afbreken; kunststofmaterialen zoals polyamides, polyesters en urethaan die hydrolyse onder vocht ondergaan; en metaalconstructies die corroderen in vochtige omgevingen. Ook keramische glazuren en bepaalde bouwmaterialen kunnen vochtgerelateerde reacties vertonen.

Gevolgen van vochtreactie variëren van mechanische verzwakking en vorm- en krimveranderingen tot verkleuring en scheurvorming. Detectie en evaluatie gebeuren met technieken zoals gravimetrie, thermogravimetrische analyse (TGA), IR-spectroscopie en specifieke diffusie- of calorimetrische metingen.

Preventie en beheersing richten zich op het beperken van blootstelling aan vocht door barrièrecoatings, vochtbestendige materialen, additieven die hydrolyse tegengaan en klimaatbeheersing met gecontroleerde relatieve luchtvochtigheid en temperatuur.