vinylzuur

Vinylzuur is de verzamelnaam voor vinylcarboxylzuren, verbindingen waarin een vinylgroep (-CH=CH2) direct is gekoppeld aan een carboxylgroep (-COOH). Het bekendste lid is acrylic acid, HOOC-CH=CH2. In de chemie wordt acrylic acid vaak gezien als de eenvoudigste vinylcarboxylzuur; het dient als belangrijkste monomeer voor polyacrylaten en aanverwante polymeren.

Eigenschappen

Acrylic acid is bij kamertemperatuur een kleurloze, bijtende vloeistof met een scherpe geur. Het is corrosief voor huid en ogen en kan reageren met basen om zouten te vormen. Door de dubbele binding in de vinylgroep kan het gemakkelijk polymeriseren, waardoor het doorgaans wordt opgeslagen met polymerisatie-inhibitors. Het is goed oplosbaar in water en in veel organische oplosmiddelen. Esters afgeleid van acrylic acid (acrylaten) zijn veelgebruikte bouwstenen in coatings, lijmen en kunststoffen.

Toepassingen

Het monomeer acrylic acid wordt veel toegepast bij de productie van polyacrylaten en acrylverven. Acrylaten worden breed ingezet in coatings, in lijmen en in tekstielbehandelingen. Esters zoals ethylacrylzuurester zijn belangrijke bouwstenen voor kunststofmaterialen en verdelingsmiddelen. Een verwante vinylcarboxylzuur is methacrylzuur, een vertakte analoog met een extra methylgroep.

Productie

Industrieel wordt acrylic acid meestal vervaardigd via de oxidatie van propyleen via een acroleïne-tussenstap, met katalytische oxidatie (bijv. op vanadiumoxiden) in gasfase.

Veiligheid

Vinylzuur is corrosief en irriteert huid en ogen. Het dient onder gecontroleerde omstandigheden te worden opgeslagen met inhibitoren en met passende persoonlijke beschermingsmiddelen te hanteren. Het is brandbaar en kan reageren met oxidatoren.